اهمیت حفاظت از حیوانات در جاده‌ها
برخورد خودروها با گونه‌های وحشی در سراسر جهان سالانه جان میلیون‌ها حیوان را می‌گیرد و عملاً خطر جانی برای سرنشینان خودرو نیز به همراه دارد. کاهش این تصادفات نه تنها به حفظ تنوع زیستی کمک می‌کند، بلکه هزینه‌های درمانی و زیرساختی را نیز کاهش می‌دهد. فناوری‌های سنتی هشداردهنده اغلب قادر به تشخیص به‌موقع و دقیق نیستند و به بازطراحی مداوم نیاز دارند.
معرفی سیستم نظارتی LAARMA
LAARMA (سیستم «نگهبان فعال جاده‌ها برای حیوانات بزرگ») یک پلتفرم متن‌باز مبتنی بر هوش مصنوعی است که به‌زودی در گیت‌هاب در دسترس عموم قرار می‌گیرد. این سامانه با ادغام دوربین‌های معمولی، حسگرهای حرارتی و دستگاه‌های لیدار، حیوانات را در نزدیکی جاده شناسایی و در لحظه هشدار می‌دهد. بدین ترتیب راننده‌ها می‌توانند پیش از وقوع حادثه، سرعت خود را کاهش دهند یا مسیر را تغییر دهند.
معماری فنی و عملکرد AI
1. حسگرهای چندگانه
• دوربین‌های RGB برای تصویربرداری روزانه
• دوربین حرارتی برای تشخیص در تاریکی
• لیدار برای نقشه‌برداری سه‌بعدی
2. ماژول هوش مصنوعی خودآموز
• یادگیری از هر مشاهدۀ جدید
• بهبود دقت تشخیص با گذشت زمان
• ارسال هشدار روی تابلوهای پیام متغیر (VMS)
نتایج آزمایش میدانی در کوئینزلند
در یک تست پنج‌ماهه در منطقه کوراندا (معبد طبیعی کاسواری‌ها) سیستم LAARMA به دقت ۹۷ درصد در شناسایی حیوانات دست یافت و بیش از ۲۸۷ مشاهده را ثبت کرد. حاصل این آزمایش کاهش میانگین سرعت خودروها تا ۶.۳ کیلومتر بر ساعت بود که ثمره مؤثری در کاهش ریسک تصادفات محسوب می‌شود. نکته کلیدی در موفقیت این سامانه، توانایی خودتنظیمی و افزایش نرخ شناسایی اولیه از ۴.۲ به ۷۸.۵ درصد است.
قابلیت تطبیق و یادگیری مستمر
دکتر کانمینگ لی از دانشگاه سیدنی تأکید می‌کند که LAARMA تنها یک سیستم هشداردهنده نیست، بلکه به مرور زمان و از محل هر حادثه اطلاعات جدید جمع‌آوری و الگوریتم‌های خود را بهینه می‌کند. این ویژگی متمایز، امکان پیاده‌سازی در اکوسیستم‌های مختلف را فراهم می‌کند و به‌طور روزافزون دقت و قابلیت اعتماد آن را افزایش می‌دهد.
پتانسیل جهانی برای حفاظت از گونه‌های در خطر
LAARMA می‌تواند در زیستگاه‌های متنوع به حفاظت از گونه‌های در معرض تهدید کمک کند؛
• پانداهای قرمز در کوه‌های هیمالیا
• مورچه‌خوارهای غول‌پیکر در مناطق جنگلی برزیل
• پلنگ‌های برفی در آسیای مرکزی
انتشار متن‌باز این سیستم، تسهیل همکاری بین‌المللی در حوزه حفاظت از محیط زیست را ممکن می‌سازد.
گام‌های بعدی و دسترس‌پذیری
• انتشار کد منبع روی گیت‌هاب
• تدوین مستندات نصب و راه‌اندازی
• جذب حمایت نهادهای محیط زیستی برای نصب در جاده‌های پرخطر
• همکاری با سازمان‌های محلی جهت شخصی‌سازی سامانه
مشارکت بین دانشگاه سیدنی، دانشگاه فناوری کوئینزلند و دپارتمان حمل‌ونقل کوئینزلند، نقطه عطفی در تلفیق فناوری و حفاظت از حیات‌وحش ایجاد کرده است. سیستم هوشمند LAARMA با دقت بالا و قابلیت یادگیری مداوم، افق جدیدی برای ایمنی جاده‌ها و امنیت گونه‌های وحشی می‌گشاید. اکنون نوبت به مجامع بین‌المللی و علاقه‌مندان به فناوری و محیط زیست است تا این دستاورد ارزشمند را در مسیر بهره‌برداری عملی به‌کار گیرند.
